Çiftçilere bu yıl için ödenecek tarımsal destekler belli oldu
Çiftçi Kayıt Sistemi'ne (ÇKS) dahil olan çiftçilere bu yıl için ödenecek tarımsal destekler belli oldu. Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için dekar başına 103 lirası mazot, 46 lirası gübre olmak üzere 149 lira destek sağlanacak.
"2023 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemeler ve 2024 Yılında Uygulanacak Sertifikalı Tohum Kullanım Desteğine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı", Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre, ÇKS'ye dahil çiftçilere Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında, dekar başına buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için 103 lirası mazot ve 46 lirası gübre olmak üzere toplam 149 lira, çeltik için 250 lirası mazot, 21 lirası gübre olmak üzere toplam 271 lira, fındık, kuru soğan, yaş çay, zeytin, şeker pancarı için 86 lirası mazot, 21 lirası gübre olmak üzere toplam 107 lira, kuru fasulye, mercimek, nohut, aspir için 103 lirası mazot, 21 lirası gübre olmak üzere toplam 124 lira, kütlü pamuk için 345 lirası mazot, 21 lirası gübre olmak üzere toplam 366 lira, patates, soya için 172 lirası mazot, 21 lirası gübre olmak üzere toplam 193 lira, yağlık ayçiçeği, kolza (kanola) için 121 lirası mazot, 21 lirası gübre olmak üzere toplam 142 lira, yem bitkileri için 94 lirası mazot, 21 lirası gübre olmak üzere toplam 115 lira, diğer ürünler için 86 lirası mazot, 21 lirası gübre olmak üzere toplam 107 lira destek verilecek. Nadas için de dekar başına 40 liralık mazot desteği sağlanacak.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş Toprak Analiz laboratuvarlarına asgari 50 dekar ve üzeri arazilerde, her 50 dekar araziye kadar bir analiz için 50 lira destek ödemesi yapılacak.
Organik bal yetiştiricilerine kovan başına 30 lira destek
Organik tarım için kategorilerine göre dekar başına 30 ila 180 lira destek verilecek. Arıcılık Kayıt Sistemi ve Organik Tarım Bilgi Sistemi'ne kayıtlı, organik statüde bulunan kovanlar için arı yetiştiriciliği yapan çiftçilere kovan başına 30 lira destek verilecek.
İyi tarım uygulamaları desteği de kategorilerine göre dekar başına 30 ile 270 lira arasında değişecek. Küçük aile işletmelerinin desteklenmesi uygulamalarında dekara 200 lira ödenecek.
Fındık üreticilerine alan bazlı gelir desteği, belirlenen yerlerde yapılan üretimde dekara 170 lira olarak ödenecek. Katı organik-organomineral gübre desteği kapsamında dekar başına 30 lira destekleme ödemesi yapılacak. Geleneksel zeytin bahçelerinin rehabilitasyonu desteği kapsamında dekara 100 lira destek verilecek.
Havzalarda yetiştirilen ürünlere destekler
Fark ödemeleri kapsamında belirlenen havzalarda yetiştirilecek ürünler için verilecek destekler de tespit edildi. Bu kapsamda kilogram başına buğdaya 100 kuruş, arpa, çavdar, tritikale, yulafa 50 kuruş, aspire 55 kuruş, çeltiğe 10 kuruş, dane mısıra 3 kuruş, dane zeytine 15 kuruş, kolzaya (kanola) 100 kuruş, kuru fasulye, mercimek, nohuda 50 kuruş, kütlü pamuğa 160 kuruş, soyaya 60 kuruş, yağlık ayçiçeğine 100 kuruş, yaş çaya 30 kuruş, zeytinyağına 80 kuruş destek sağlanacak.
Su kısıtı olan bölgelerde nohut, mercimek ekenlere ilave yüzde 50 destek ödenecek. Damlama sulama ile sulanan alanlar hariç dane mısıra destekleme ödemesi yapılmayacak.
Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında desteklenen ürünlerin havza dışında yetiştirilmesi durumunda belirlenen ürünlere mazot, gübre, fark ödemesi, sertifikalı tohum kullanım ve fındık alan bazlı gelir desteği verilmeyecek.
Desteklemelerden ÇKS'ye kayıtlı gerçek ve tüzel kişiler yararlanacak
Desteklemelerden, ÇKS'de özlük, ürün, arazi bilgileri kayıtlı olan ve belirlenen havzalarda yer alan, arazilerde desteklemeye esas ürünleri ürettiği Tarım ve Orman Bakanlığı il ve ilçe müdürlüklerince tespit edilen ve belirlenecek yasal süre içerisinde destekleme başvurularını yapan kamu kurum ve kuruluşları hariç gerçek ve tüzel kişiler yararlanacak.
Yaş çay üreticilerine yapılacak fark ödemesi desteği, belirlenen havzalarda Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan "Çay Tarım Alanlarının Belirlenmesi ve Bu Alanlarda Çay Tarımı Yapan Üreticilere Ruhsatname Verilmesine Dair Karar" ile tespit edilen ve Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR) tarafından ruhsatname verilen alanlarda üretim yapan çiftçilere yapılacak.
Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında yem bitkileri desteğinde ÇKS'ye kayıtlı arazileri üzerinde kaba yem üretmek amacıyla çok yıllık ve tek yıllık yem bitkileri ekimi yapan üreticilere ürünü hasat etmeleri kaydıyla destek sağlanacak.
Yem bitkileri üretim desteği, dekar başına olmak üzere çok yıllık yem bitkileri için 90 lira, tek yıllık ve kuru şartlarda ekilişi yapılan yem bitkileri için 60 lira, silajlık yem bitkileri için 100 lira, yapay çayır mera için 150 lira olacak.
Yer altı sularının yetersiz seviyede ve su kısıtı olduğunun Tarım ve Orman Bakanlığınca tespit edildiği havzalarda bu yıl ekilen yem bezelyesi, fiğ, Macar fiği, burçak ve mürdümük ürünleri için yem bitkisi desteğine ilave yüzde 50 destek verilecek.
Hayvancılık destekleri
Hayvancılık alanında, programlı aşıları tamamlanmış, bu sene 4 ay ve üzeri yaştaki buzağılar için hayvan başına 750 lira, ilk buzağılama yaşı en fazla 960 gün veya son iki buzağılama arası en fazla 600 gün olan ineklerin buzağıları için de ek 300 lira destek sağlanacak.
Ağrı, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Muş, Ordu, Rize, Sivas, Şırnak, Trabzon, Tunceli ve Van'da doğan buzağılar için ilave 400 lira ödenecek.
Soy kütüğüne ve genometik değer tespiti ilave desteklemesi, Bakanlıkça belirlenecek birim fiyat ve şartlar doğrultusunda yapılacak. Suni tohumlamadan doğan buzağılara ilave 450 lira destek verilecek.
Döl Kontrolü Protokolü kapsamındaki boğalardan, suni tohumlama sonucu doğan buzağılara ilave 200 lira destek ödenecek.
Buzağı destek şartlarını karşılayanlar için buzağı başına ödeme birim miktarlarının 20 başa kadar tamamı, 21-100 başa kadar yüzde 75'i, 101-500 baş için yüzde 50'si ödenecek.
30 bin lira çoban desteği ödenecek
Dişi mandalar için 1000 lira, soy kütüğüne kayıtlı dişi mandalar için ilave 600 lira, programlı aşılarının tamamlanması kaydıyla 4 ay ve üzeri malaklar için 1000 lira, soy kütüğüne kayıtlı malaklar için ilave 600 lira, suni tohumlamadan doğan malaklara ayrıca ilave 1000 lira destek sağlanacak.
50 baş düveye kadar yapılacak (manda dahil) alımda Bakanlık tarafından belirlenecek düve bedelinin yüzde 30'u, yurt içinde doğmuş, hastalıktan ari işletmelerden ve düve merkezlerinden temin edilen veya genomik testi yapılmış düvelerin ise yüzde 50'si kadar destekleme ödemesi yapılacak.
Hastalıklardan ari işletme sertifikasına sahip işletmelerin Bakanlıkça belirlenecek kriterlere uygun tüm sığırları için yetiştiricilere 1200 lira destek verilecek. Ari sığır başına ödeme birim miktarları 500 başa kadar tam, 501 baş ve üzeri için yüzde 50'sine karşılık gelen tutarın ödenmesi suretiyle uygulanacak. Ayrıca Onaylı Süt Çiftliği Sertifikası'na sahip işletmelerdeki ari işletme desteği alınan tüm sığırlar için ilave 200 lira destek verilecek.
Bakanlık Hayvancılık Bilgi Sistemine (HBS) kayıtlı, yurt içinde doğmuş, besi süresini tamamlamış erkek sığırlarını (manda dahil) mevzuatına uygun kesimhanelerde kestiren yetiştiricilere, Bakanlıkça ırk ve tür bazında belirlenecek karkas ağırlığı kriterinin sağlandığı 1-200 baş için (200 baş dahil) hayvan başına 500 lira destek ödenecek.
Küçükbaş hayvancılık desteklemelerinde, çoban istihdam desteği, 100 baş ve üzeri anaç koyun keçi varlığına sahip işletmelere veya çobanlara 30 bin lira olarak ödenecek.
Damızlık koyun-keçi yetiştiricileri birliklerine üye yetiştiricilere, Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı anaç koyun ve keçi başına 100 lira, anaç tiftik keçisi başına ilave 40 lira, göçer yetiştiricilerine anaç koyun-keçi başına ilave 4 lira destek ödemesi yapılacak. Ayrıca, Bakanlık sistemlerine kayıtlı anaç koyun ve keçilerin 16 Ağustos 2021-15 Ağustos 2022 döneminde doğanlarına ek 200 lira sürü yenileme desteği verilecek.
Bakanlık ıslah programlarından veya Bakanlıkça kurulan koç teke merkezlerinde ıslah programlarından alınarak yetiştirilen damızlık koç-tekelerden belirlenen şartlara göre alanlara 2000 lira destek ödenecek.
İpek böceği ve tiftik yetiştiricilerine destek
Tiftik ve Yapağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliğine (Tiftikbirlik) ve Birliğe bağlı kooperatiflere, Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliklerine veya Bakanlığa kayıtlı yün işleme tesislerine müstahsil makbuzu karşılığında satış yapan ve Tiftik Kayıt Sistemi (TKS) Veri Tabanı'na kaydettiren üreticilere oğlak tiftiğin kilogramına 140 lira, anamal tiftiğin kilogramına 120 lira, tali tiftiğin kilogramına 50 lira, alım satım sözleşmesi yapılan tiftiğe de ilave 20 lira ödeme yapılacak.
İpek böceği yetiştiriciliğinde ücretsiz tohum sağlayan Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliğine (Kozabirlik), dağıttığı kutu başına 450 lira, ürettiği yaş ipek böceği kozasını Kozabirlik/kooperatifleri veya faaliyet alanı kozadan flatürle ipek çekimi ve işleme olan tüzel kişilik vasıflarına haiz işletmelere satan yetiştiricilere, kilogram başına 350 lira ödenecek.
Bakanlık Arıcılık Kayıt Sistemi'ne kayıtlı, üretici/yetiştirici örgütlerine üye üreticilere de arılı kovan başına 60, üye olmayanlara 40 lira, Bakanlıktan üretim izni almış damızlık ana arı üreticilerinden satın alıp kullandıkları damızlık ana arı başına 200 lira destek sağlanacak.
Bakanlıkça programlanan aşı uygulamaları sonrasında oluşan atıklar için hayvan sahiplerine, büyükbaş hayvan atıkları için 3 bin lira, küçükbaş hayvan atıkları için 500 lira atık desteği, hayvan hastalıkları ile mücadele çerçevesinde Bakanlıkça belirlenen programlı aşılamalar ve küpe uygulamaları için uygulayıcılara büyükbaş hayvan başına 4 lira, küçükbaş hayvan başına ise 3 lira destek ödemesi yapılacak.
Balıkçılık destekleri
Su ürünleri desteği çerçevesinde, kapasitesi yılda 50 ton olan alabalık işletmelerinde 350 bin kilograma kadar üretime kilogram başına 1 lira, 50 bin kilograma kadar 1,5 lira destek verilecek. Yeni türlere 3 lira, kapalı sistem üretime 2 lira, kilogram üstü alabalık yetiştirilmesine ve sazana 1,5'ar lira, midye için kilogram başına 1 lira destek sağlanacak.
10 bin adede kadar kuluçkahane damızlık alabalık desteği balık başına 60 lira, toprak havuzlarda balık yetiştiriciliğine 30 bin kilogram dahil kilogram başına 2 lira verilecek.
Hayvan genetik kaynaklarının yerinde korunması ve geliştirilmesi destekleri kapsamında Bakanlıkça uygulanan projeler için yetiştiricilere, büyükbaş koruması amacıyla hayvan başına 1600 lira, küçükbaş korumaya hayvan başına 240 lira, büyükbaş hassas korumaya 3 bin lira, küçükbaş hassas korumaya 1500 lira, arı korumaya kovan başına 200 lira, ipek böceği korumaya kilogramda 450 lira, ıslah programındaki koyun, keçi ve yavrularına halk elinde ıslah elit sürüde hayvan başına 300 lira, taban sürüde 160 lira, halk elinde manda ıslahı, boğa ve yıl içinde doğuran anaç mandaya hayvan başına 4 bin lira, yıl içinde doğurmayan anaç mandaya hayvan başına 2 bin 500 lira, halk elinde yerli boğa ve anaç sığır ıslahına 4 bin lira, damızlığa ayrılmak üzere seçilen yerli sığır (düve/tosun) hayvan başına 3 bin 250 lira, damızlığa ayrılmak üzere seçilen manda (düve/tosun) başına 3 bin 250 lira, damızlık erkek materyale (koç-teke) hayvan başına elit sürüde 700 lira, taban sürüde 400 lira destekleme yapılacak.
Sertifikalı patates tohumu kullanana 260 lira destek
Yurt içi sertifikalı tohum kullanım desteği çerçevesinde dekar başına arpa, buğday, çavdar, çeltik, tritikale, yulaf için 65 lira, aspir için 15 lira, fiğ, korunga, soya, yem bezelyesi için 58 lira, kolza (kanola) için 40 lira, kuru fasulye, mercimek için 78 lira, nohut için 65 lira, patates için 260 lira, susam için 10 lira, yer fıstığı için 45 lira, yonca için 78 lira, yağlık ayçiçeği için 135 lira ödenecek.
Sertifikalı fide/fidan kullanım desteği, Antep fıstığı, ceviz, badem, mavi yemiş ve aronya için 800 lira, asma ve diğer meyve türleri (nar ve muz hariç) için 600 lira, sertifikalı çilek fidesi için de dekar başına 800 lira olarak uygulanacak.
Yurt içinde sertifikalı tohum üreten/ürettiren ve sertifikalandıran, yurt içinde satışını gerçekleştiren, ÇKS'ye kayıtlı yetkilendirilmiş tohumculuk kuruluşlarına bu yıl ürettikleri çeşitli sertifikalı tohumluklarla orijinal/temel ve üstü tohumluklar için türüne göre kilogram başına 0,1-4 lira yurt içi sertifikalı tohum üretim desteği ödemesi yapılacak.
Sertifikalı aşılı fidan başına 0,5 lira, aşısız fidan başına ise 0,25 lira destek sağlanacak.
Çiftlik Muhasebe Veri Ağı Sistemi'nin 69 ilde uygulanmasına devam edilecek ve geçen yıl kayıt altına alınan 6 bin işletmeye, işletme başına 1000 lira ödenecek.
Tarımsal yayım ve danışmanlık desteği olarak, Bakanlıkça yetkilendirilerek tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti sunan serbest tarım danışmanları ile ziraat odası ve üretici örgütlerinde en fazla 5 tarım danışmanı olmak üzere istihdam edilen her bir tarım danışmanı için 144 bin lira ödenecek. Ödemeler 12 aylık hizmet sunumuna bağlı olarak eşit iki dilim halinde yapılacak.
Söz konusu karar, 1 Ocak 2023'ten geçerli olmak üzere bugün itibarıyla yürürlüğe girdi.
Kararın hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı yürütecek.
