Bakan Yumaklı: "Tarım sayımını 2026’da bitirmeyi hedefliyoruz"
Amacımız tarımsal politikalarımıza altlık teşkil edecek veri setlerini doğrulamak. 2026’da bitirmeyi hedefliyoruz" dedi.
Bakan Yumaklı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Bakanlığının ve bağlı kuruluşların 2024 yılı bütçesine ilişkin yaptığı sunumun ardından milletvekillerince kendisine yöneltilen soruları cevapladı.
Suyu merkeze alan 3 yıllık tarımsal üretimi planlayacaklarını söyleyen Yumaklı, 81 ilde kurdukları üretim planlama birliklerinde sektördeki paydaşların bulunmasına özen gösterdiklerini belirtti.
Tarıma sağlanan desteklerin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 1’inden daha az olduğu yönündeki eleştirilere cevap veren Yumaklı, desteklemelerin 2003-2022 döneminde bu rakamdan daha fazla olduğunu aktardı.
Yumaklı, Türkiye’nin tarımda kendine yeterlilik oranlarına ilişkin "Türkiye’nin 64 ürünün 45’inde kendine yeterlilik oranını yüzde 100’ün üzerinde. Bu rakam tahıllarda yüzde 80, sebzede yüzde 113,5 ve meyvede yüzde 156" ifadelerini kullandı.
ÇKS’ye kayıtlı çiftçi sayısı 2 milyon 245 bin 526’ya yükseldi
Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) ile ilgili bilgiler de veren Yumaklı, 2019’da 2 milyon 83 bin olan kayıtlı çiftçi sayısının bu yıl 2 milyon 245 bin 526’ya yükseldiğini bildirdi.
Yumaklı, ekili alanların bu yıl 156 milyon 264 bin 730 olduğunu kaydederek, "Çiftçilerin toplam borcu 535 milyar lira. 2018’de çiftçi borçlarının hasılaya oranının yüzde 50 iken, 2022’de bu oran yüzde 37’dir. Çiftçilerin borçlarını geri ödeme oranı da 2022 yılında yüzde 99,6, eylül sonu itibariyle yüzde 99,8’dir" dedi.
"Van Gölü Havzası Eylem Planı ile sürdürülebilir yönetimi hedefliyoruz"
Su verimliliği konusunu yeniden gündeme getireceklerin hatırlatan Yumaklı, "Kuraklık izleme sistemlerini kurmada son günlerdeyiz. 2022 sonunda 183 milyar metreküpe ulaşan bir su depolama hacmimiz var. Kullanılmış suların arıtılarak tarımsal sulamada tekrar kullanılması dahil edilmesi konusu önemli. Devreye girecek Van Gölü Havzası Eylem Planı ile sürdürülebilir yönetimi hedefliyoruz" diye konuştu.
Toplulaştırma çalışması yapılan alanlarla ilgili de konuşan Yumaklı, bu yıl itibarıyla 92 milyon dekara ulaşıldığını, 2028 hedeflerinin 117 milyon dekar olduğunu ifade ederek, toplam potansiyel alanın yüzde 82’sini tamamlamayı hedeflediklerini sözlerine ekledi.
TMO 15 milyon ton için 660 bin randevu verdi
Bakan Yumaklı, Toprak Mahsulleri Ofisi’nden (TMO) ilk zamanlar randevu alınamamasını haklı bir eleştiri kabul ederek, "TMO ofislerine ciddi bir yığılma oldu. Alım noktalarını 510’dan 614’e yükselterek, lisanslı depoların kapasitelerin tamamını TMO randevu sistemine dahil ederek, ilave depolar kiralayarak çiftçimizi mağdur etmedik. 2023 hasat döneminde 15 milyon ton için yaklaşık 660 bin randevu verildi" açıklamasını yaptı.
Pancar üretiminin 22,5 milyon tonun üzerine çıktığını aktaran Yumaklı, şeker ihtiyacının yurt içinden karşılandığını, ’450 bin ton şeker ithal edildi’ iddialarının doğru olmadığını söyledi.
"Balıkçı barınağının yat limanına dönüştürülmesi söz konusu değildir"
Yumaklı, bir milletvekili tarafından Antalya’da balıkçı barınağında yaşanan duruma ilişkin yöneltilen soruna şu cevabı verdi:
"Balıkçılardan gelen şikayet üzerine bakanlık kontrolörlerince denetim yapıldı. Kooperatiflerce kayıt dışı ücret alındığı, getirilen düzenlemelere aykırı yönettiği, yükümlü olduğu bazı sorumlulukları yerine getirmediği üzerine sözleşme iptale dilerek savcılığa suç duyurusunda bulunuldu. Hukuki süreç devam etmektedir. Barınakta kooperatiflere üye 350 civarında balıkçı bulunmakta olup barınaktan faydalanmaya devam ediyor. Hiçbir balıkçı çıkarılmadı. Hukuki süreç sonunda barınak bölgedeki su ürünleri kooperatif ya da birliklerinden birine kiralanacak. Balıkçı barınağı balıkçılık için yapılmıştır. Yat limanına dönüştürülmesi söz konusu değildir."
Kahverengi kokarca ile toptan mücadele
Kahverengi kokarca böceği sorununa ilişkin de açıklama yapan Yumaklı, "Kahverengi kokarca böceğiyle mücadele konusu son derece önemli. Tarım alanları ve yaşam alanlarına sirayet etti. Bu konuda toptan bir mücadele gerçekleştireceğiz" dedi.
Dünyada bal üretim noktasında Çin’in birinci, Türkiye’nin ise ikinci sırada olduğunu hatırlatan Yumaklı, arıcılığın arttığını, sektöre son 20 yıl içerisinde 1,2 milyar lira destek sağlandığını ifade ederek, kayısıda ise herhangi bir ithalatın söz konusu olmadığını anlattı.
"Tarım sayımını 2026’da bitirmeyi hedefliyoruz"
Yumaklı, tarım sayımına ilişkin şunları dile getirdi:
"Tarım sayımı istatistik işletme bilgisi, hayvan sayısı, arazi bilgisi gibi bütün verilerin doğrulanması anlamına gelecek. Amacımız tarımsal politikalarımıza altlık teşkil edecek veri setlerini doğrulamak. 2026’da bitirmeyi hedefliyoruz. Üretim planlamasının tam anlamıyla oturabilmesi için kayıtlılığı çok önemsiyoruz."
Komisyonda Tarım ve Orman Bakanlığının 2024 yılı bütçesinin yanı sıra Orman Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Türkiye Su Enstitüsünün bütçe, kesin hesap ve Sayıştay raporu ile Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunun Sayıştay Raporu kabul edildi.
