TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文
TR
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文

#Türk Somonu

AGRONEWS - Türk Somonu haberleri, son dakika gelişmeleri, detaylı bilgiler ve tüm gelişmeler, Türk Somonu haber sayfasında canlı gelişmelerle ulaşabilirsiniz.

Türk Çipurası, Yunan Üretiminin Düşmesiyle Değer Kazandı Haber

Türk Çipurası, Yunan Üretiminin Düşmesiyle Değer Kazandı

BURSA (İHA) - Çipuranın bu yılın ocak-ekim dönemindeki ihracatı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 21 artarak 427 milyon dolara yükseldi. Ege İhracatçı Birlikleri'nden elde edilen verilere göre, ekim ayında su ürünleri ihracatının miktarı 24 bin 479 tondan 28 bin 184 tona, değeri ise 134,4 milyon dolardan 187,5 milyon dolara çıktı. Ocak-ekim döneminde ise su ürünleri ihracatı miktar olarak yüzde 16 artış göstererek 257 bin 712 tona ulaşırken, değeri de yüzde 16 artarak 1 milyar 623 milyon dolara çıktı. İHRACATTA BİR NUMARA LEVREK OLDU İhracatta ilk sırada levrek yer aldı. Levrek ihracatının miktarı yüzde 19 artarak 57 bin 121 tondan 68 bin 119 tona, değeri ise yüzde 17,6 artışla 402 milyon dolardan 473 milyon dolara yükseldi. Çipura ihracatında ise miktar değişmeden 67 bin 581 ton olarak kalırken, değerinde dikkate değer bir artış oldu. Çipura ihracatından sağlanan döviz geliri yüzde 21 artarak 353 milyon dolardan 427 milyon dolara çıktı. Çipuranın birim fiyatı ise 5,22 dolardan 6,32 dolara yükseldi. Türk somonu da önemli bir artış gösterdi. Somon ihracatı, yüzde 32 artışla 48 bin 103 tondan 63 bin 664 tona yükselirken, değer olarak ise yüzde 30 artarak 380 milyon dolara ulaştı. EN BÜYÜK ALICI RUSYA Rusya, Türk su ürünlerinin en büyük alıcısı olmaya devam etti. Rusya'ya yapılan su ürünleri ihracatı, yüzde 21 artarak 62 bin 532 tona, değeri ise yüzde 28 artışla 357 milyon 266 bin dolara çıktı. İtalya'ya yapılan ihracat 25 binden 28 bin tona, Hollanda'ya ise 17,6 bin tondan 19 bin tona yükseldi. Yunanistan'a yapılan su ürünleri ihracatı ise miktar olarak 17 bin tondan 23 bin tona, değer olarak ise yüzde 38 artışla 100 milyon dolardan 138 milyon dolara çıktı. YUNAN ÇİPURASI AZALINCA TÜRK ÇİPURASI DEĞERLENDİ  Yunanistan'da çipura üretimindeki azalma, Türk çipurasının değer kazanmasında etkili oldu. Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Ufuk Atakan Demir, Avrupa'nın çipuraya olan ilgisinin arttığını belirterek, "Bu yıl Yunanistan'da az üretim oldu. Yunan şirketlerinin arzının düşmesi de bizim fiyatların artışında etkili oldu. Birim ihracat fiyatı yükseldi" dedi Türk somonunun da talep gördüğünü vurgulayan Demir, "Yüzde 30'ün üzerinde bir artış var. İhracatta 380 milyon dolara ulaşıldı. En çok Rusya talep gösteriyor, Japonya ve Vietnam da Türk somonunu severek tüketiyor" diye konuştu.

Karadeniz’de Türk somonu hasadı Haber

Karadeniz’de Türk somonu hasadı

Samsun’un Yakakent ilçesinde Karadeniz’de "Türk somonu hasadı" yapıldı. Yakakent’te denizde açıkta bulunan somon kafeslerinde, Türk somonu hasadı başladı. Hasat etkinliğinde balıkçı teknesiyle kafeslere giden Yakakent Kaymakamı Abdulsamet Kılıç, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Nuri Yılmaz, Belediye Başkanı Dr. Şerafettin Aydoğdu ile İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, kafeste yetiştirilen Türk somonlarının hasadını yerinde inceledi. "Türk somonu, Norveç somonundan kaliteli" Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Nuri Yılmaz, yaptığı açıklamada, "Katma değeri olan bir ürünümüz. Biz tabi Norveç’te tesisleri ve işletmeleri gezdik. Acaba bizimle onların arasında ne fark var, bunları inceledik. Norveç’in avantajı okyanus ülkesi olmasından dolayı suları soğuk. Bu nedenle yılın 12 ayı üretim yapılabiliyor. Bizim için dezavantaj Karadeniz’in özellikle sınırlı olması münasebetiyle belli dönemlerde üretiyoruz. Ama şunu söyleyeyim: Kalite anlamında, sindirilebilirlik anlamında, omega 3 bakımından Norveç somonu ile Türk somonu arasında yapılan bilimsel bir çalışmanın bir sonucunu söylüyorum. Bu söylediğim parametreler Norveç somonundan daha kaliteli çıktı. Bu bilimsel olarak da yayınlandı. Türk somonu kaliteli bir ürün, katma değeri yüksek bir ürün. Geliştirmeye devam edeceğiz" dedi. İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, “İlimizde 2023 rakamlarına göre yaklaşık bizim üretim kapasitemiz 23 bin ton olmasına rağmen, yetiştiricilikte 13 bin ton gibi yetiştiricilik yapıldı ama bu 2024 yılı içerisinde 15 bin tonu geçecek. Burada iki şey önemli: Bir neden 23 bin tonun tamamını kullanmıyoruz? Ukrayna-Rusya savaşı somon tüketiminde pazar açısından çok büyük bir sıkıntıya neden oldu. Biz, Japonya, Çin gibi bir çok uzak doğu ülkeleriyle beraber yine Rusya’ya ve talep gelmesi halinde Amerika Birleşik Devletleri’ne kadar buradan ihraç edilebiliyor. İlimizde sadece yetiştiricilikle değil 210 kilometre kıyı boyumuz var. Burada hem avcılıkta hem yetiştiricilikte , Samsun avcılıkta bir numarada, yetiştiricilikte 5-6-7 yıllar itibarıyla değişmekle beraber gerek 1 buçuk kilonun üzerinde ki alabalıklarımıza Türk somonu diyoruz burada. 3 buçuk 4 kiloya kadar olanlarda, bunun yanında levrek ve porsiyonluk alabalık üretimimiz de var. Toplam 39 yetiştiricilik tesisimiz var. Bunun yanında Samsun’da 9 adet balık işleme tesisimiz ve yaklaşık 3 tane de balık yağı üreten fabrikalarımız var. Bunlarda hem işlenip hem göndermekte. Bizim büyük bir avcılık filomuz var, 620 adet teknemiz var. Toplam avcılıkta ürettiğimiz miktara baktığımızda 58 bin ton civarı bir üretimiz var. Bunun yanında da 13 bin 500 ton gibi yetiştiricilikle beraber yaklaşık 72 bin tona yakın bir üretimimiz oldu. Bu yıl bunu daha da geçeceğiz" diye konuştu. Kaymakamı Abdulsamet Kılıç ise, "Somon hasadı her yıl bu mevsimde gerçekleştiriliyor. İlçemiz özelikle balıkçılık ve su ürünleri alanında büyük bir sektör büyüklüğüne sahip. Vatandaşlarımızın birçoğu geçimlerini bu alandan sağlıyorlar. Bu ürünler burada işlendikten sonra yurt dışına ihracı gerçekleştiriliyor, ülkemize de aynı zamanda döviz girdisi sağlıyor. Biz de bu alanda vatandaşlarımızın hem sektörde gelişimlerinin önünü açmak, hem de sektörü desteklemek adına projelere devam ediyoruz. Yakın bir zamanda ilçemizde Sanayi Bakanlığından onayların alınmasıyla birlikte su ürünleri OSB kurulacak. Daha sonra etapta yeni bir liman yatırımı alacağız ve böylece balıkçılık sektöründe ilçemiz emin adımlarla ilerleyip ülkemize ve vatandaşlarımıza kazandırmaya devam edecek" şeklinde konuştu.

İhracat rekorları kıran Türk Somonu’nun hasadına başlandı Haber

İhracat rekorları kıran Türk Somonu’nun hasadına başlandı

İhracat rekorları kıran Türk Somonu’nun Trabzon’un Arsin ilçesi açıklarında denizde bulunan kafeslerden hasadına başlandı. Türk Somonu öncelikle yumurtaları büyümesi için baraj göllerindeki kafeslere koyuluyor. Kafeslerde büyümeye başlayan somonlar 100 ila 800 gram arasında bir ağırlığa gelince barajlardan alınarak denizlerdeki çelik kafeslere yerleştiriliyor. Belli aralıklarla beslenen somonlar yaklaşık 2,5 kilogram ağırlığına vardığında hasatları gerçekleştiriliyor. Trabzon’un Arsin ilçesinde de Türk Somonu’nun hasadının yapılması için bu gece teknelerle kafeslerin yanına giden su ürünleri yetiştiricileri, kafeslerdeki balıkları vinç ve ağ yardımlarıyla teknelerde bulunan buz dolu olan su tanklarına aldı. Buradan kıyıya çıkarılan somonlar, işlenmek için kamyonlarla balık fabrikalarına götürüldü. Fabrikadaki işlemleri tamamlanan Türk Somonları birçok ülkeye ihracat ediliyor. 2022 yılında 49 bin 196 ton ihraç edilen somondan 363 milyon 102 bin 216 dolar olan gelir elde edilirken, bu rakam 2023 yılında 63 bin 161 tona yükselirken, bunun karşılığında 396 milyon 315 bin 453 dolar ihracat geliri elde edildi. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan ihracatçı firma Somon Üretim Sorumlusu Ayhan Yıldırım, Türk somonunda yurt dışından yoğun talep olduğunu söyledi. Ayhan Yıldırım, “Somon hasadından önce Fransa’dan ve Polonya’dan getirilen yumurtaları kuluçka halinde üreticilere dağıtıyoruz. Balıkların büyüklüğü 2 ila 5 gram arasına gelince barajlara indiriyoruz. Burada 11 ay boyunca 100 ila 800 gram arasına gelince denize indiriyoruz. 6 ay boyunca 2,5-3 kilogram civarına getirip ihracata hazırlıyoruz" dedi. Türk Somonu’nun yağsız ve Omega-5 oranı yüksek bir balık olduğunu belirten Yıldırım "Somonu ihraç ettiğimiz ülkelerin istediği oranda balık yapıp, onların istediği sağlıklı balık yetiştiriyoruz. Vietnam, Çin ve Rusya başta olmak üzere birkaç ülkede çok yoğun istek var. Türk Somonu bir lüks. Onların istediği gibi bir üretim yapıyoruz" ifadelerini kullandı.

Karadeniz Somonu ihracatına ’Göl somonu’ darbesi Haber

Karadeniz Somonu ihracatına ’Göl somonu’ darbesi

Karadeniz’de yetiştirilen somon dünya pazarında en çok tercih edilenler arasında yerini alırken, deniz yerine iç bölgelerdeki baraj ve göllerde yetiştirilen somonu Karadeniz somonu diye ihraç edildiğinde balığın geri gönderildiği ve bu durumun ihracatı olumsuz etkilediği belirtildi. Karadeniz’de yetiştirilen Türk somonu ihracatında bu yılın Ocak Şubat aylarında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 289’luk bir artışla 70 bin 614 dolar döviz girdisi sağlanırken, bu rakamın Türkiye ortalamasının üzerinde rekor bir artış olduğu kaydedildi. Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği (DKİB) Başkan Vekili Ahmet Hamdi Gürdoğan, Karadeniz Somonu ihracatında son yıllarda iyi bir ivme yakaladıklarını söyledi. Özellikle Uzak Doğu ülkelerinin denizde 7 ay kalan Karadeniz somonunu tercih ettiğini belirten Gürdoğan, “Karadeniz’de yetişen, denizde 7 ay kalan somonu Japonya ve Uzakdoğu ülkeleri özellikle tercih ediyor. Somon ihracatında bu yılın Ocak-Şubat döneminde 70 milyon 614 bin dolar civarında bir miktar söz konusu. Bu da miktar bazında 13 bin tona tekabül ediyor. Miktar bazına baktığımız zaman yüzde 289, rakam bazında baktığımızda ise yüzde 164 arttığını görüyoruz. Türkiye ortalamasının üzerinde rekor bir artış. Bu rakamın yüzde 64’ü Doğu Karadeniz Bölgesinden sağlandı. Somon ihracatı özellikle uzak doğu ülkeleri Japonya, Çin, Kore, Vietnam olmak üzere Rusya, Avrupa Birliği ülkeleri şimdi de yeni yeni ABD’ye göndermeye başladık” dedi. "Bu gidişle somon ihracatı fındığı da sollayacak gibi görünüyor" Somon ihracatı rakamlarının fındık ihracatı rakamlarıyla yarıştığına dikkat çeken Gürdoğan, “Somon, Doğu Karadeniz Bölgesinde fındığa alternatif yeni bir ürün oldu. Somon, fındıkla gelir olarak yarışmaya başladı. Bu gidişle fındığı da sollayacak gibi görünüyor. Somon ihracatında özellikle depolamada çekilen sıkıntılar var. Lisanslı depoculuk anlamında yeni depo sisteminin kurulması gerektiğini, Doğu Karadeniz Bölgesi İhracatçılar Birliği olarak bu konuda bir çalışma yaparak ilgili bakanlıklara sunduk. Dolayısıyla ürünümüzün değerini düşük değil de devamlı değerinin artması için ufak kooperatif usulü, üreticilerin dahi balığını koyabileceği lisanlı depoculuk örneğini bölgemizde uygulatmada kararlıyız. Bunun için özellikle siyasilerden bizlere destek olmalarını bekliyoruz. Somon ihracatı gelecekte fındık rakamlarını aşması için yan sanayisini geliştirmemiz lazım” diye konuştu. "Son 5-6 yılda denizdeki kafes sayısı arttı ama göl somonu ihracatı tehdit ediyor" Son 5-6 yılda denizlerde kafes sayısının arttığını kaydeden Gürdoğan, “Özellikle son 5-6 yıldır Trabzon genelinde denizde kafes artmaya başladı. Her sene rakam olarak yüzde yüzün üzerinde artışla yapılıyor. Teknik alt yapısı olmayan insanların balıkçılık yapmaması gerekir. Çünkü ürünün kalitesini düşürdüğümüzde elimizde kalabileceğini düşünmemiz lazım. Onun için belli bir kontrol aynı zamanda kümelenme modelleriyle somon ihracatını çok daha sağlam temeller üzerine oluşturup Norveç örneğinde olduğu gibi gelecekte bu rakamları 2,5-3 milyar dolarlara çıkarabiliriz. Ancak bu ihracatın önündeki en büyük engel denizde yetiştirilmeyen iç bölgelerdeki baraj göllerinde yetiştirilen ve Karadeniz Somonu diye ihraç edilen somon. Bu göllerde yetişen göl somonunu aynı zamanda Karadeniz somonu diye piyasaya sürüldüğünde geri geliyor. Dolayısıyla bizim somon ihracatımıza da darbe vuruyor, kalitemizi düşürüyor. Onun için Tarım ve Orman Bakanlığının izlenebilirlik ve denizde 7 ay kalmayan somonun ihracatına özellikle izin vermemesi gerekiyor. Yaş meyve ihracatında olduğu gibi ürünün yetişmesindeki izlenebilirliğin sağlanmasının önemini vurgulamak istiyorum. Çünkü Karadeniz’in suyu ve denizde kalış süreci o balığın etindeki lezzeti ve katma değeri oluşturuyor. Deniz somonundaki koku olmuyor ama göl somonu aldıkları zaman koku ve etindeki kırmızılık oranının düşük olduğundan dolayı hem rakam bazında çok daha düşük oluyor aynı zamanda iç piyasaya Türk somonu, Karadeniz somonu diye yollandığı zamanda Türkiye’nin somon ihracatına çok kötü örnek oluyor. Bunun için Tarım ve Orman Bakanlığını göreve davet ediyoruz” ifadelerini kullandı. "Somonu yarı mamül olarak da işleyip ihraç edebilmeliyiz" Somon konusunda yeni bir sektörün başlangıcı yapılabileceğine dikkat çeken Gürdoğan, “Somonu yarı mamul olarak yani fileto gibi diğer şekillerle de gönderiyoruz. Türkiye kendi markasını oluşturup markette direkt satılabilecek şekilde katma değerli ürün noktasında işlenmiş bir ürün olarak da yollamalıyız. Bunun için alt yapı aynı zamanda Arge çalışmalarına ağırlık vermemiz lazım. Özellikle KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesine çok önemli görevler düşüyor. Yavruları büyütmede olsun, işlenmesinde olsun özellikle Vietnam gibi en çok ürün işlendiği yer olarak oradaki ustalarla işlemesini, kendi insanımıza özellikle bayanlara öğreterek Türkiye’de yeni bir sektöründe başlangıcı yapmamız gerektiğini söylemek isterim” şeklinde konuştu.

Denize kıyısı olmayan Tokat, dünya pazarlarına somon ihraç ediyor Haber

Denize kıyısı olmayan Tokat, dünya pazarlarına somon ihraç ediyor

Günde 15 ton sevkiyatı yapılan balıklar temizleme işlemi yapıldıktan sonra ihraç ediliyor. Tokat’ın Almus ilçesinde tarım arazilerini sulamada kullanıldığı gibi elektrik üretilen ve yaz aylarında da bölge turizmine katkı sağlayan baraj gölünde ilçe halkı tarafından kafes balıkçılığı yapılıyor. Onlarca tesisin bulunduğu gölde yılda yaklaşık 6 bin ton balık üretiliyor. Üretilen balıklar başta Rusya olmak üzere Avrupa ülkelerine Japonya ve Çin’e ihraç ediliyor. Havaların soğuması ile birlikte bazı balıkçılar teknelerle barajın içindeki kafeslere giderek balıkçı süzgeçleri ile tuttukları balıkları buz dolu büyük saklama kaplarına koyuyor. İnsan gücüyle toplanan balıklar yine teknelerle baraj kenarına çekiliyor. Büyük kaplara konulan balıklar vinç yardımı ile sevkiyatı yapılacak araçlara yükleniyor. Yaklaşık 10 kişilik grup 15 tonluk balığı 1 günde sevkiyat için hazırlıyor. Sevkiyatı gerçekleşen balıklar deniz kıyısındaki çiftliklere gönderiliyor. Yaklaşık 2-3 kilogram ağırlığa geldiğinde ihraç edilen balıklar şehir ekonomisine de katkı sağlıyor. Tokat’ın Almus ilçesinde somon yetiştiriciliği yapan 46 yaşındaki Sadullah Sezer; “Almus’ta somon yetiştiriciliği yapıyoruz. Buradan da yurt dışına gönderiyoruz. İşleme fabrikasında işlenen balıklar Rusya, Çin ve Japonya’ya ihraç ediliyor. Bugün 15 ton yükleme yaptık. Devamı da gelecek inşallah. Her sene ihracata yaklaşık 100 ton somon balığı gönderiyoruz” dedi.

Denizi olmayan kentten somon ihracatı Haber

Denizi olmayan kentten somon ihracatı

Tokat’tın Almus ilçesinde başta Rusya olmak üzere Avrupa, Japonya ve Çin’e ihracat edilecek olan balıkların toplama işlemi başladı. Tokat’ın Almus ilçesinde tarım arazilerini sulayan, elektrik üretilen ve bölge turizmine katkı sağlayan baraj gölü kafes balıkçılığı ile ön plana çıkıyor. İrili ufaklı 30’a yakın tesisin bulunduğu gölde yılda yaklaşık 6 bin ton balık üretiliyor. Üretilen balıklar başta Rusya olmak üzere Avrupa ülkelerine Japonya ve Çin’e ihraç ediliyor. Havaların soğuması ile birlikte bazı balıkçılar ürünlerini deniz kıyısındaki çiftliklere gönderiyor ve vinç yardımıyla toplanmasını sağlıyor. Yaklaşık 350-600 gram ağrılığındaki balıklar denizlerde bulunan çiftliklerde 2-3 kilogram ağırlığa geldiğinde ihraç ediliyor. "4 bin tonu yurt dışına gidiyor" 50 ton üretim yaptıklarını belirten Balık üreticisi Sadullah Sezer, "Buradan denizlere canlı balık gönderiyoruz, oradan da yurt dışına ve yurt içine dağıtımı yapılıyor. Şu anda bizim gönderdiğimiz balığın miktarı 50 tonu buldu. Almus ilçesi bütün olarak tahmini bir rakam verirsek 5 bin tonu buluyordur. Burada büyük küçük olmak üzere 28 tane tesis var. Aramızda yapılan anlaşmayla her hafta bir firma vinç şirketini çağırıp balık çıkarıyor. Elimizde soman alabalık var, buradan denize gönderiyoruz. En başta Rusya olmak üzere Çin, Japonya gibi ülkelere gönderiyoruz. Bizim için en önemli ihracat ettiğimiz ülke Rusya oluyor. Almus genelinde 5 bin ton üretimin yaklaşık 4 bin tonu yurt dışına gidiyor, geriye kalanı iç piyasada kendine yer buluyor" şeklinde konuştu.

Türk somonları ihracat yolunda Haber

Türk somonları ihracat yolunda

Sivas’ın İmranlı ilçesinde bin bir emekle yetiştirilen Türk somonları Rusya başta olmak üzere Avrupa’nın birçok ülkesine gönderiliyor. Denize uzaklığı yaklaşık 270 kilometre olan Sivas’ın İmranlı ilçesinde bulunan İmranlı barajında alabalık ve somon yetiştiriliyor. Yıllık 950 ton üretim kapasitesine sahip olan tesiste bin bir emekle yıllık ortalama 500 ton balık yetiştiriliyor. Belli bir büyüklüğe gelen alabalıklar canlı olarak araçlara yüklenerek Karadeniz’e gönderiliyor. Karadeniz’de istenilen olgunluğa gelen balıklar Karadeniz somonu olarak Rusya’ya ve Avrupa’nın birçok ülkesine ihraç ediliyor. “Türk somonu çok kaliteli bir balıktır” Alabalık ve Somon yetiştiriciliği yapan Ali Dursun Yıldızay, Türk somonunun çok kaliteli bir balık olduğunu ifade ederek, “2010 senesinde bu işe başladık. Şuanda devam ediyoruz. Yıllık kapasitemiz 950 ton. Yıllık 400-500 ton bir üretimimiz oluyor. Hava sıcaklıkları bu sene etkili oldu. Ama İmranlı suyunda sıkıntı yok. Sularımız serindir soğuktur. Burada ihracata balık, somon yetiştiriyoruz. Diğer balıkları da Karadeniz’e somon adayı olarak taşıyoruz. Orada yetiştirilip Karadeniz somonu olarak tekrardan ihracata gidiyor. Avrupa ülkelerine gidiyor. Türk somonu çok kaliteli bir balıktır. Onun için çok tercih ediliyor. Somonun faydaları çok. İmranlı olmadan Karadeniz’de somon olmaz. Çünkü barajlarda yetiştirilir ondan sonra da Karadeniz’de somon olarak yetiştirilir” diye konuştu. Yüksek sıcaklık üretimi etkiledi Balık yetiştiricisi Tuğrul Tunç, yazın sıcaklıkların yüksek olmasından dolayı bu sene üretimin beklentilerin oldukça altında oluğunu ifade ederek, “Yemleme yapamadık, büyütemedik. Ölümlerimiz biraz fazla olunca beklentilerin altında kapasite var şuanda. Sevkiyatımız var. Buradan canlı bir şekilde denize indiriyoruz. Orada büyüme devam ediyor. Norveç somonu ayarına getirip Avrupa ülkelerine göndermeye çalışıyoruz” dedi.

En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.